Kinderen komen steeds vaker moeilijk in slaap, liggen langer wakker en worden ’s ochtends moe wakker. Eén van de grootste oorzaken? Schermen. Niet alleen dat kinderen schermen gebruiken, maar vooral wanneer en hoe lang. Want wat veel ouders niet weten, is dat schermlicht – vooral blauw licht – letterlijk inwerkt op het brein van hun kind.
Blauw licht vertelt het brein: blijf wakker
Het licht van telefoons, tablets en tv-schermen bevat veel blauw licht. Dat is dezelfde kleur licht als daglicht in de ochtend. In ons brein betekent dat: wakker worden, actie, cortisol aanmaken. Maar als een kind ’s avonds laat nog een filmpje kijkt, een spelletje doet of door een scherm scrollt, krijgt het brein het tegenovergestelde signaal van wat het nodig heeft.
In plaats van melatonine aanmaken – het slaaphormoon dat het lichaam voorbereidt op rust – blijft de productie van cortisol verhoogd. En met cortisol in het systeem is slapen bijna onmogelijk. Niet omdat een kind niet wil slapen, maar omdat het lijf simpelweg nog aan staat.
Het ritme raakt verstoord
Kinderen hebben een natuurlijk dag-nachtritme: het circadiaanse ritme. Dat ritme wordt gestuurd door licht en donker. Als je overdag veel buiten bent, raakt dat ritme stevig verankerd. Maar als een kind weinig daglicht ziet en juist veel kunstmatig blauw licht, raakt het in de war.
Dan is het ’s avonds moeilijk om in slaap te vallen en wordt de diepe slaap korter. En dat heeft gevolgen. Slecht slapen zorgt voor minder concentratie, sneller boos of verdrietig zijn, moeite met leren, en een verhoogde gevoeligheid voor prikkels. Het lichaam en brein krijgen geen tijd om écht te herstellen.
Wat kun je doen?
Een goed begin is om te zorgen dat je kind overdag voldoende buitenlicht krijgt. Natuurlijk daglicht, zelfs op een bewolkte dag, is krachtig en helpt het ritme te stabiliseren. Laat je kind in de ochtend of vroege middag minstens een half uur buiten spelen, wandelen of fietsen.
En in de avond? Dan is afbouwen het sleutelwoord. Vanaf ongeveer een uur voor bedtijd geen schermen meer. Vervang het door rustige activiteiten: voorlezen, tekenen, puzzelen, spelen op de grond, of gewoon samen kletsen.
Als het toch niet anders kan, gebruik dan blauwlichtfilters of een speciale schermbril. Ook kun je het licht in huis aanpassen: warm, roodachtig licht heeft veel minder invloed op de melatonineproductie en helpt het lichaam om in slaapstand te komen.
Slaapproblemen zijn vaak prikkelproblemen
Een kind dat niet in slaap valt of steeds wakker wordt, is niet per se “lastig”. Vaak is het systeem overbelast. Niet door één drukke dag, maar door een patroon van veel prikkels, weinig rustmomenten, en een gebrek aan herhaling. Schermen dragen daaraan bij – niet omdat ze slecht zijn, maar omdat ze een rustmoment wegnemen die juist zo hard nodig is.
Slaaapie helpt kinderen om via ademhaling, verhalen en meditaties te ontprikkelen en opnieuw te landen in hun lijf. Niet met regels of discipline, maar via ontspanning en veiligheid. Daar ontstaat de rust die nodig is om te slapen.
Tot slot
Schermen horen bij deze tijd. Maar het is aan ons om de balans te bewaken. Niet vanuit angst, maar vanuit begrip. Het brein van een kind is gevoelig, in ontwikkeling, en afgestemd op ritme, licht en verbinding. Als we dat ritme ondersteunen – overdag én ’s avonds – wordt slapen weer iets natuurlijks.
En daarin kan elke ouder helpen. Met aandacht. Met rust. En met liefde.
*Heb je de gratis Schermtijdvrije gids al gedownload? KLIK HIER